W dniach 04 – 05.04.2024 r. w Falentach k. Warszawy odbyła się zorganizowana przez Izbę Gospodarczą Gazownictwa wspólnie z Elektrometal S.A. Konferencja „Wodór w transformacji energetycznej”
Uczestników konferencji, reprezentujących administrację państwową, instytucje naukowe oraz 31 firm członkowskich IGG przywitała p. Teresa Laskowska – Dyrektor IGG. W konferencji wzięło udział 120 osób.
Konferencję otworzył p. Robert Perkowski – Prezes IGG podkreślając zaangażowanie Izby w tematykę gazów zdekarbonizowanych. W spektrum zainteresowania IGG znajduje się produkcja, wydobycie, transport, magazynowanie i wykorzystanie do celów energetycznych i przemysłowych gazu ziemnego, wodoru, biometanu, biogazu, amoniaku, gazu syntezowego, oraz wychwytywanie, transport i zagospodarowanie dwutlenku węgla. Prezes IGG wskazał na istotną rolę wodoru dla polskiej i europejskiej gospodarki ukierunkowanej na ograniczenie emisyjności oraz zaakcentował konieczność stworzenia strategicznych planów rozwoju rynku wodoru w Polsce, które uwzględnią czynniki techniczne, ekonomiczne i regulacyjne sprzyjające maksymalizacji własnej produkcji wodoru.
Kolejne wystąpienia były poświęcone trzem najistotniejszym dla stworzenia łańcucha wartości gospodarki wodorowej czynnikom: regulacjom prawnym, możliwościom technicznym i finansowaniu projektów.
Dyrektor Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska Szymon Byliński przedstawił wizję osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej, rolę gazów zdekarbonizowanych w przyszłej gospodarce europejskiej oraz kierunki nadchodzących zmian na poziomie polityk i regulacji unijnych oraz legislacji krajowej. Mecenas Adam Wawrzynowicz z Kancelarii Wawrzynowicz i Wspólnicy omówił wymagania unijnych i krajowych regulacji dla gazów odnawialnych, w tym pakietu gazowo-wodorowego. Przedstawił również obszary nowych wymagań legislacyjnych wprowadzonych przez Unię Europejską w ostatnim okresie.
Następnie Dyrektor Techniczny Edward Cieślar i Bartłomiej Gronowski z Elektrometal S.A. omówili proces transformacji energetycznej i postawione przed gospodarką cele dot. ograniczenia jej emisyjności oraz wykorzystania paliw bezemisyjnych, koncentrując się na możliwościach, które daje rozwój gospodarki wodorowej. Przedstawili dostępne rozwiązania techniczne w zakresie produkcji, magazynowania i wykorzystania wodoru oraz posiadane przez Elektrometal doświadczenia i kompetencje w tym zakresie.
Prof. AGH, dr hab. inż. Magdalena Dudek, z Wydziału Energetyki i Paliw Akademii Górniczo Hutniczej przedstawiła podstawy termodynamiczne i elektrochemiczne procesu elektrolizy wody, rodzaje elektrolizerów, zasady ich działania oraz przykłady realizowanych projektów wodorowych badawczych i komercyjnych. Omówiona została rola wodoru w produkcji amoniaku, magazynowanie energii elektrycznej w postaci metanolu oraz wodoru. Przedstawione zostały wyniki badań własnych AGH.
Badania, certyfikację i wzorcowanie technologii wodorowych omówiła Pani Patrycja Patoń z firmy Elektrometal przedstawiając wymagania prawne oraz rozwiązania techniczne dot. poboru próbek, a także model wzorcowania stacji tankowania wodoru Przedstawiona została m.in. certyfikacja wodoru wytwarzanego z energii odnawialnej oraz z nieodnawialnych, niskoemisyjnych źródeł energii zgodnie z Dyrektywą RED II.
Kolejna prezentacja była poświęcona rozwiązaniom technicznym elektrolizerów oferowanych przez holenderska firmę XINTC B.V. Wilko van Kampen – Chief Executive Officer oraz Ahmadreza Rahbari -Director Researh & Development omówili możliwości i zalety urządzeń, zasady ich konserwacji i obsługi, oraz koszty wdrożenia i utrzymania oraz czas dostawy. Oferowane urządzenie produkujące wodór jest skalowalnym system elektrolizerów zapewniającym bezpieczną i łatwą obsługę i niezawodność. Cechami wyróżniającymi oferowany system jest jego wykonanie z tworzywa sztucznego, brak elementów generujących problemy, tj. brak membran, uszczelnień i metali krytycznych. System charakteryzuje się wysoką wydajności (wyższą niż elektrolizery PEM i alkaliczne) oraz niższymi kosztami pod względem OPEX, jak i CAPEX. Elektrolizer XINTC B.V. daje możliwość produkcji wodoru pod niskim ciśnieniem, co pozwala uniknąć kosztownego sprężania i magazynowania w wysokim ciśnieniu (350-800 bar) i pozwala na zastosowanie niskiej gęstości prądu (wyższa wydajność, mniejsze naprężenia materiału, mniejsza degradacja). Jest to kompletny system Plug and play, co oznacza, że posiada wszystkie niezbędne elementy i może być podłączony bezpośrednio do systemu PV.
Kolejny blok prezentacji był poświęcony dotychczasowym osiągnięciom i planom na przyszłość dużych firm gazowniczych dot. wodoru.
Przedstawiciel Orlen S.A. – Jakub Lubiński – Dyrektor Działu Technologii Wodorowych zaprezentował strategiczne kierunki rozwoju i kluczowe cele ORLEN S.A. w obszarze H2 w perspektywie do 2030 oraz przedstawił wizję produkcji i wykorzystania wodoru w Grupie ORLEN. Uczestnicy konferencji zostali zapoznani z projektami dot. wodoru realizowanymi przez ORLEN takimi jak „Hydrogen Eagle” wspierany z funduszy IPCEI Hy2Use, zakładający budowę 54 stacji tankowania wodoru w Polsce wzdłuż sieci TEN-T, projekt budowy stacji wodorowych w miastach „Clean Cities – Hydrogen mobility in Poland”, oraz działalność ORLENU w ramach Bursztynowej Doliny Wodorowej, a także inne działania związane np. ze stworzeniem laboratorium wodorowego w Trzebini i Włocławku oraz programem edukacyjnym Akademi H2.
Anna Kośla Z-ca Dyrektora Pionu Rozwoju i Innowacji OGP Gaz-System S.A. przedstawiła zakładaną rolę GAZ-SYSTEMU w budowie rynku wodoru. Omówiła projekt opracowania studium wykonalności Autostrady Wodorowej i sieci dedykowanej do przesyłu wodoru w ramach korytarza Nordycko-bałtyckiego oraz ideę stworzenia Wodorowej Mapy Polski. Poruszone zostały zagadnienia możliwości przesyłu wodoru istniejącymi gazociągami oraz działalność badawczo rozwojowa Gaz-Systemu w tym zakresie a także zaakcentowano realizację badań mających na celu wskazanie fragmentów sieci gazowej, którą można przesyłać gaz z dodatkiem wodoru.
Robert Kwiatkowski – Z-ca Dyrektora Departamentu Rozwoju Polskiej Spółki Gazownictwa zaprezentował szanse i korzyści płynące z przystosowanie sieci gazowej do transportu wodoru oraz omówił aktualne działania PSG związane z zagadnieniami wodorowymi. Przedstawione zostały m.in. takie przedsięwzięcia jak opracowanie metodyki wyznaczania ciepła spalania mieszaniny wodoru z gazem ziemnym, badanie gazomierzy ultradźwiękowych do zastosowań domowych, pozwalających na rozliczanie mieszanin gazu ziemnego z wodorem oraz czystego wodoru, badania mikrostruktury i właściwości mechanicznych wycinków stalowych rurociągów w celu ustalenia przydatności do transportu mieszaniny gazu ziemnego i wodoru. Jako największe, dotychczasowe osiągnięcie wymieniona została budowa gazociągu dostosowanego do transporu wodoru w ilości do 20%, certyfikowanego przez INiG gazociągu, którego wykonawcą była spółka GAZ Błonie. PSG planuje rozpoczęcie prac ukierunkowanych na określenie możliwości domieszkiwania wodoru do sieci dystrybucyjnej.
Ostatnia część konferencji została poświęcona prezentacji przedstawionej przez Żannę Białek – Doradcę w Wydziale Nadzoru Właścicielskiego i Innowacji w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dot. możliwości finansowania projektów dla wodoru. Omówiony został program „Wodoryzacja Gospodarki” i program „Innowacje dla Środowiska”, które oferują bezzwrotne i zwrotne formy finansowania projektów w zakresie wsparcia technologii, dotyczących budowy, wdrożenia oraz komercjalizacji innowacyjnych jednostek transportowych napędzanych wodorem oraz wykorzystania innowacyjnych technologii w ochronie środowiska, które przyczynią się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, w tym neutralności klimatycznej, zielonej transformacji gospodarki i zrównoważonego rozwoju.
W podsumowaniu Konferencji podkreślono znaczący postęp prac dotyczących wodoru i przygotowań projektowych w firmach strategicznych branży oraz dostępność urządzeń mających zastosowanie w tworzeniu gospodarki wodorowej. Zauważono, że jest również coraz więcej programów skierowanych na finansowanie projektów wodorowych.