Izba Gospodarcza Gazownictwa (IGG) widzi przyszłość rozwoju branży gazowniczej w czynnym uczestniczeniu w transformacji energetycznej Polski w stronę neutralności klimatycznej, w tym w działaniach na rzecz paliw nisko i zeroemisyjnych takich jak wodór, dlatego podejmuje działania wyszczególnione poniżej:
1) W opracowanym przez Izbę i przekazanym do Ministerstwa Klimatu w 2019 r. projekcie rozporządzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie wraz z uzasadnieniem, znajdują się zapisy umożliwiające transport gazów zdekarbonizowanych i niskoemisyjnych takich jak wodór i biometan sieciami gazowymi;
2) Izba jest sygnatariuszem Listu intencyjnego na rzecz budowy gospodarki wodorowej oraz Porozumienia Wodorowego, będącego inicjatywą Ministerstwa Klimatu i Środowiska, do którego na wniosek MKiŚ wypracowała określone zapisy;
3) Izba posiada przedstawiciela w Radzie Porozumienia sektorowego na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce, powołanej przez MKiŚ. IGG jest reprezentowana przez prof. Grzegorza Tchorka.
4) Przedstawiciele IGG brali udział w pracach 6 zespołów wodorowych przy MKiŚ – łącznie zaangażowanych było 46 osób. Przedstawiciele Izby uczestniczyli w opracowywaniu końcowych stanowisk Zespołów przy Ministerstwie. Izba w ramach współpracy z MKiŚ uczestniczyła w pracach dot. przygotowania projektu Strategii Wodorowej;
5) Izba przekazała przekrojową opinię i uwagi do projektu Polskiej Strategii Wodorowej. W przygotowanie opinii włączona została Grupa Ekspertów IGG ds. Wodoru;
6) Izba wspiera poprzez listy poparcia uzyskanie finansowania ze środków europejskich dla projektów wodorowych realizowanych w ramach konsorcjów międzynarodowych, w których uczestniczą polskie podmioty;
7) Izba przekazała do Ministerstwa materiał dot. kompleksowych rozwiązań prawnych dla powstania rynku wodoru (projekt Ustawy o zmianie Ustawy – Prawo Energetyczne (ustawa z dnia 10.04.1997 ) oraz niektórych innych ustaw tj.: (ustawy z dnia 20.02.2015 o odnawialnych źródłach energii; ustawy z dnia 11.01.2018 o elektromobilności i paliwach alternatywnych; ustawy z dnia 24.09.2009 o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz ustawy z dnia 6.12.2008 o podatku akcyzowym wraz z analizami regulacyjno-prawnymi dotyczącymi rozwiązań legislacyjnych umożliwiających realizację projektów wodorowych w Polsce. W ramach analizy powstały następujące dokumenty:
➢ Wodór – europejski pierwiastek przyszłości – Raport z analizy otoczenia prawnego w UE;
➢ Analiza regulacyjno-prawna dotycząca rozwiązań legislacyjnych umożliwiających realizację projektów wodorowych w Polsce;
➢ Zestawienie zidentyfikowanych obszarów zmian i postulatów związanych z dystrybucją i magazynowaniem wodoru;
➢ Propozycja projektu ustawy nowelizującej wraz z uzasadnieniem;
➢ Analiza prawna dot. oceny kluczowych wniosków legislacyjnych zgłoszonych w ramach pakietu legislacyjnego Komisji Europejskiej „Fit for 55”, istotnych z punktu widzenia gazownictwa i rozwoju gospodarki wodorowej.
Analizom towarzyszyły liczne spotkania i prezentacje wskazujące na pilną potrzebę podjęcia prac nad punktową interwencją legislacyjną, która usunie istotne ograniczenia regulacyjne blokujące rozwój rynku wodoru. (Propozycje uwzględniają m.in. pojęcie „konwersji energii”, jako działalności kluczowej dla realizacji postulatu łączenia sektorów, rozumianej jako przetworzenie energii elektrycznej w paliwo gazowe lub paliwa gazowego w energię elektryczną dokonywane w instalacji konwersji energii, oraz wyraźne rozróżnienie na poziomie definicji legalnych działalności produkcyjnej/wytwórczej od świadczenia usług konwersji). Opracowane w ramach IGG dokumenty zostały przekazane do MKiŚ i przedyskutowane na roboczych spotkaniach w Ministerstwie.
W kolejnych etapach prac nad zmianami legislacyjnymi dot. obszaru wodoru Izba aktywnie uczestniczyła w procesie konsultacji społecznych, weryfikując różnice pomiędzy propozycjami zawartymi w projektach zmian m.in. Prawa energetycznego i zgłoszonymi przez IGG wnioskami oraz każdorazowo przekazywała stanowisko branży dot. proponowanych zmian regulacyjnych.
8) Izba działa na rzecz poszerzenia wiedzy o gospodarce wodorowej na świecie i pozyskania know-how przez firmy członkowskie w zakresie technologii wodorowych z zagranicy – w tym celu do uczestniczenia w wydarzeniach IGG oraz publikacji w „Przeglądzie Gazowniczym” zapraszani są przedstawiciele firm zagranicznych a Izba
zorganizowała wyjazd studyjny do Japonii „Japan Hydrogen Tour”;
9) Izba podczas organizowanych wydarzeń takich jak Sympozjum Gazownicze Targi Expo Gaz i Kongres Polskiego Przemysłu Gazowniczego podejmuje tematykę z obszaru gazów nisko i zeroemisyjnych w tym dot. wodoru;
10) W celu promocji i poszerzenia wiedzy z zakresu gospodarki wodorowej Izba opublikowała szereg artykułów w kwartalniku Przegląd Gazowniczy, jak też przygotowała poświęcone temu tematowi dwa dodatki, w których wzięła udział również Grupa Ekspertów ds. Wodoru:
✓ PG 2/78 „Łańcuch wartości gospodarki wodorowej w Polsce”,
✓ PG 4/80 „Prognoza zapotrzebowania na wodór odnawialny RFNBO (Renewable Fuels of Non-Biological Origin) w Polsce do 2030 r.
11) Izba zorganizowała warsztaty techniczne podczas których można było zapoznać się z technologią produkcji energii elektrycznej w oparciu o silniki gazowe zasilane gazem ziemnym z dodatkiem wodoru i zwiedzić działającą instalację. Izba zorganizowała również Warsztaty dot. zastosowania H2 w procesie dekarbonizacji połączone z wizytą na stanowisku doświadczalnym do wytwarzania, magazynowania i wykorzystywania H2 do badań elementów infrastruktury gazowej oraz urządzeń spalających gaz z H2. Planowane są kolejne warsztaty umożliwiające m.in. zapoznanie się z instalacjami do produkcji wodoru oraz szkolenia tematyczne;
12) Przy Izbie został utworzony Zespół Techniczny ds. uzasadnienia proponowanych limitów dla ilości wodoru wprowadzonego do sieci gazowych, który opracował kryteria techniczne i przekazał dokument do MKiŚ oraz MFiPR celem wykorzystania przy pracach przygotowawczych programu wsparcia dla gazownictwa FEnIKS;
1. GRUPA EKSPERTÓW DS. WODORU
1) W związku z rosnącym zainteresowaniem i potrzebą rozpoczęcia działań związanych z wykorzystaniem wodoru jako alternatywnego, nowoczesnego i bezpiecznego paliwa, w 2019 r. Zarząd IGG powołał Grupę Ekspertów ds. Wodoru.
2) Grupa Ekspertów stanowi ośrodek wymiany doświadczeń oraz wiedzy eksperckiej. Celem prac Grupy Ekspertów jest wypracowanie stanowiska branży dla ministerstw, urzędów, organizacji krajowych i zagranicznych, oraz promocja najkorzystniejszych rozwiązań wykorzystania wodoru, służących rozwojowi gospodarczemu. Grupa Ekspertów stawia sobie za cel opracowywanie analiz i opinii, współuczestniczenie w stymulacji prac badawczych, tworzenie bazy wiedzy, uczestnictwo w konferencjach tematycznych, panelach dyskusyjnych i przygotowywanie ich programów merytorycznych. Grupa Ekspertów stanowi ośrodek wymiany doświadczeń oraz wiedzy eksperckiej.
3) Grupa Ekspertów ds. Wodoru przygotowała w 2020 r. materiał zawierający 27 projektów wodorowych proponowanych do zrealizowania w Polsce. Lista projektów została przekazana do MKiŚ, MAP i głównych podmiotów z branży gazowniczej.
4) Najważniejsze działania i wydarzenia w 2023 i pierwszej połowie 2024 r.:
• 07.11.2023 r. spotkanie Grupy Ekspertów ds. Wodoru dot. Raportu „Prognoza zapotrzebowania na wodór odnawialny RFNBO (Renewable fuels of non-biological origin) w Polsce do 2030 roku” oraz Prezentacji „Systemów INiG-PIB związanych z gospodarką wodorową” obejmujących: H2INiG – certyfikacja wodorowa wyrobów, KZR INiG – certyfikacja RFNBO.
• 16 11.2023 r. odbyła się konferencja na UW w temacie – Zapotrzebowanie na wodór odnawialny w Polsce do 2030 r. podczas której występował reprezentant Grupy Ekspertów IGG ds. Wodoru,
• Przedstawiciele Grupy Ekspertów IGG ds. Wodoru brali udział w panelach dyskusyjnych i prezentacjach podczas wydarzeń zorganizowanych przez Izbę:
▪ Sympozjum „Neutralność klimatyczna, a paliwa gazowe”,
▪ IX Kongres Polskiego Przemysłu Gazowniczego „Dekarbonizacja w gazownictwie”, Polski ekosystem innowacji dolin wodorowych,
• Eksperci przygotowali artykuły dot. tematyki wodorowej do kwartalnika „Przegląd Gazowniczy”:
▪ E-paliwa – ważny trend w wykorzystaniu zielonego wodoru,
▪ Łańcuch wartości gospodarki wodorowej – produkcja i zastosowanie,
▪ Łańcuch wartości gospodarki wodorowej – magazynowanie i transport,
▪ Certyfikacja wyrobów i urządzeń dedykowanych gospodarce wodorowej,
▪ Doświadczenia eksploatacyjne z badan pierwszego na świecie elektrolizera SOE, zintegrowanego z obiegiem parowym elektrociepłowni,
▪ Zbiornik V generacji – postępy w zakresie wysokociśnieniowego gromadzenia i transportu wodoru,
▪ Analiza zapotrzebowani na wodór odnawialny RFNBO w Polsce do 2030 roku,
▪ Pakiet wodorowy w nowym pakiecie gazowym UE a możliwości wdrożenia w polskiej gospodarce, ▪ Polski ekosystem innowacji dolin wodorowych.
2. ZESPÓŁ DS. SIECI GAZOWYCH Z DODATKIEM WODORU.
1) Obecnie działający Zespół powołany w dniu 11.03.2024 r. jest kontynuacją prac Zespołu Technicznego powołanego w 2021 r., którego zadaniem było przygotowanie technicznego uzasadnienia dla proponowanych limitów ilości wodoru wprowadzonego do sieci gazowych planowanych do wybudowania ze środków pomocowych programu FEnIKS. Celem Zespołu jest wymiana doświadczeń, analiza możliwości i zaproponowanie rozwiązań z zakresu transportu wodoru oraz dozowania wodoru do istniejącej sieci gazu ziemnego. Rolą Zespołu jest rozpatrzenie zagadnień technicznych i regulacyjnych takich jak
• wypracowanie technicznych parametrów, tj. ciśnienie, poziom dozowania wodoru do sieci gazu ziemnego,
• wymiana wiedzy i doświadczeń z dozowania wodoru do sieci gazu opałowego rafinerii,
• analiza Pakietu Gazowego i Wodorowego pod kątem możliwości dozowania wodoru do sieci gazu ziemnego z jednoczesnym spełnieniem celów Dyrektywy RED III oraz certyfikacji wodoru RFNBO zgodnie z Aktami Delegowanymi RED II, biowodoru oraz wodoru niskoemisyjnego zgodnie z dyrektywą RED II,
• przygotowanie założeń dla prawodawstwa krajowego.
Dotychczas odbyły się trzy spotkania Zespołu., który składa się z przedstawicieli firm przesyłowych, dystrybucyjnych, INiG-PIB i ORLEN.
3. DZIAŁALNOŚĆ STANDARYZACYJNA I NORMALIZACYJNA IGG
1) W ramach swojej podstawowej działalności Izba Gospodarcza Gazownictwa jako jedyny w Polsce samorząd gospodarczy – od 2006 r. tworzy Dokumenty Standaryzacyjne. Celem standaryzacji technicznej prowadzonej w Izbie Gospodarczej Gazownictwa jest ujednolicenie i uszczegółowienie wymagań w działalności technicznej i zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa dzięki stosowaniu adekwatnego do działalności rozwiązań technicznych przyjaznych dla środowiska. Wymagania i zalecenia dotyczą tych obszarów działalności technicznej, które nie mają uregulowań w postaci norm krajowych. Opracowane dokumenty są zgodne z obowiązującymi w kraju przepisami, i stanowią niekiedy podstawę dla opracowania odpowiednich rozporządzeń. Komitet Standardu Technicznego (KST) w skład którego wchodzą przedstawiciele firm członkowskich IGG ocenia i akceptuje tematykę prac, akceptuje także nowe i znowelizowane Dokumenty Standaryzacyjne.
2) W ramach KST działa Zespół nr 45 zajmujący się tematyką wodorową, który opracował dotychczas dokument WT-IGG-4501:2023 Infrastruktura do transportu paliw gazowych z domieszką H2 . Wytyczne do projektowania, budowy i przebudowy.
3) Planowane jest opracowanie kolejnych dokumentów standaryzacyjnych dot. rozwiązań technicznych z zakresu wodoru.
4) Izba uczestniczy w pracach normalizacyjnych Polskiego Komitetu Normalizacyjnego poprzez członkostwo w Komitecie Technicznym nr 277, w którym prowadzi Podkomitet Techniczny ds. Pomiarów i Jakości Paliw Gazowych oraz uczestniczy w pracach Podkomitetów ds. Dystrybucji i Przesyłu Paliw Gazowych.
5) Izba Gospodarcza Gazownictwa jest członkiem założycielem Komitetu Technicznego (KT) nr 339 ds. Technologii i Procesów Wodorowych w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.