W dniu wczorajszym (6 listopada br.) odbyła się konferencja „Horyzont wodorowy w gazownictwie” zorganizowana w Warszawie przez Izbę Gospodarczą Gazownictwa (IGG). Spotkanie zgromadziło ekspertów, przedstawicieli instytucji rządowych i przemysłu gazowniczego oraz specjalistów w zakresie wodoru i energii odnawialnej, którzy wspólnie dyskutowali nad przyszłością i możliwościami rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce. To kolejna z inicjatyw Izby w zakresie wspierania tego segmentu gazownictwa oraz kreowania efektów synergii z pozostałymi obszarami branży.
Konferencję otworzył dr inż. Wiesław Prugar, prezes IGG, członek zarządu ds. Upstream Orlen, który podkreślił znaczenie wodoru jako istotnego paliwa dla transformacji energetycznej i konkurencyjności gospodarki. – Ta konferencja będzie okazją do stworzenia platformy skupiającej różne środowiska zainteresowane racjonalnym, ekonomicznie efektywnym, akceptowalnym społecznie sposobem przeprowadzenia niezbędnych przemian w energetyce. Chcemy stworzyć takie warunki, aby wodór stał się dla naszej planety paliwem przyszłości. Chociaż gaz ten jest już obecny w naszej gospodarce, do stworzenia dużego rynku wodoru konieczne jest podjęcie jeszcze wielu działań. Dziś zadajemy sobie pytanie w jakim czasie i jakim kosztem ten rynek powstanie. Chcemy dyskutować o tym jakie warunki i ramy prawne są niezbędne dla osiągnięcia celów transformacji energetycznej. Naszym zamysłem jest budowanie przestrzeni do dyskusji wokół wszystkich istotnych technologii, które wspierać będą branżę na drodze do zielonego wodoru– powiedział prezes IGG.
Następnie głos zabrała Teresa Laskowska, dyrektor IGG. – Wszyscy jesteśmy zainteresowani wykorzystywaniem gazu ziemnego w transformacji energetycznej, ale jego rola będzie się zmieniać w kierunku zastosowania gazów zdekarbonizowanych. Dlatego potrzebna jest przestrzeń do dyskusji na temat nowych technologii opartych na gazie ziemnym, które będą pełniły rolę pomostową w transformacji. Polska strategia wodorowa to cały łańcuch wartości, nowych technologii, niskoemisyjnych instalacji, odnawialnych źródeł energii, mocy wytwórczych i sieci przesytu. Sektor gazowniczy ma do odegrania ogromną rolę w realizacji tych celów strategicznych. Stąd potrzeba dialogu środowisk naukowych, administracji państwowej, biznesu i wszystkich interesariuszy przemian w energetyce. Wierzę, że dzięki współpracy wszystkich stron możemy stworzyć solidne fundamenty dla zrównoważonej gospodarki opartej na wodorze. Taki też był klucz, którym kierowaliśmy się przy doborze zaproszonych stron, dyskutantów i tematyki wystąpień. Przyświecała nam idea pokazania różnych wymiarów implementacji wodoru. Dziękuję za przybycie i życzę wszystkim owocnych obrad oraz inspirujących dyskusji. – Powiedziała Teresa Laskowska, dyrektor IGG.
Gościem honorowym konferencji była Paulina Hennig-Kloska, Minister Klimatu i Środowiska, która podczas swojego wystąpienia wskazała na strategiczną rolę wodoru w dążeniu do neutralności klimatycznej. Podkreśliła jednak, że państwo nie wypełni roli, którą musi wziąć na siebie gospodarka potrzebująca dekarbonizacji, aby mogła zachować konkurencyjność na rynkach światowych. Zaznaczyła, że aby osiągnąć cel redukcji śladu węglowego trzeba stawiać na zachęty dla inwestorów. – Potrzebujemy przyspieszania w budowie odnawialnych źródeł energii, ale jeszcze większego w budowie elastyczności sieci, którą możemy osiągnąć m.in. za pomocą wodoru. Niższe muszą być również ceny zielonej energii, aby konkurencyjność polskiej gospodarki na rynku została utrzymana. W tym celu potrzebujemy technologii magazynowania energii odnawialnej – powiedziała Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska. – Aby osiągnąć zadania transformacji potrzebujemy wszystkich uczestników rynku, ponieważ naszym celem jest konkurencyjność polskiego przemysłu na rynkach światowych – dodała minister.
Panel dyskusyjny: Kreacja popytu na wodór – rola państwa i rynku
Pierwszy panel dyskusyjny, moderowany przez Dariusza Kryczkę z EY, skupił się na wyzwaniach związanych z tworzeniem rynku wodoru. Szymon Byliński, dyrektor departamentu elektromobilności i innowacji w MKiŚ, oraz dyrektor Aleksandra Karpińska z Orlen S.A., omówili kwestie związane z potrzebą budowy systemu legislacyjnego, który wspierałby rozwój rynku wodoru. Mecenas Adam Wawrzynowicz zaprezentował stanowisko IGG w tej sprawie, podkreślając konieczność stworzenia ram prawnych sprzyjających rozwojowi infrastruktury wodorowej. W dalszej części dyskusji Kamil Lipiński z Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazał kluczowe elementy strategii rozwoju rynku wodoru i miejsce Polski na arenie międzynarodowej. Grzegorz Jóźwiak, dyrektor Biura Technologii Wodorowych i Paliw Syntetycznych Orlen z Orlenu omówił ekonomikę projektów wodorowych podkreślając, że Polski nie stać na bierność w realizacji inwestycji wodorowych. Wskazał także na rolę wszystkich rodzajów wodoru w rozwoju gospodarki. Emilia Makarewicz, członek zarządu POLENERGIA H2HUB NOWA SARZYNA podkreśliła znaczenie zielonego wodoru jako elementu zielonej energetyki, zaznaczyła jednak, że nie będziemy w stanie spełnić celów w zakresie zastąpienia wodoru szarego zielonym ze względu na niedostateczny poziom inwestycji oraz brak zielonej energii, która mogłaby zasilić elektrolizery. W dalszej części panelu, dyrektor Agnieszka Ozga z Gaz-System przedstawiła możliwości przesyłu wodoru i scharakteryzowała zakres prac spółki nad utworzeniem Wodorowej Mapy Polski.
Wystąpienia i referaty
Następnie uczestnicy mieli okazję wysłuchać serii prezentacji dotyczących różnych aspektów technologii wodorowych. Dr hab. Grzegorz Tchorek, zastępca dyrektora ds. ekonomicznych Instytutu Energetyki przedstawił metody produkcji wodoru, omawiając ich koszty oraz poziom gotowości technologicznej. Paweł Tański z Orlen mówił o barierach regulacyjnych hamujących rozwój rynku w Polsce, natomiast Łukasz Jusiński z ENERTRAG zaprezentował zintegrowany system produkcji zielonego wodoru, w którym współdziałanie energii wiatrowej, słonecznej, elektrolizy, akumulatorów i reelektryfikacji zapewnia wysoką wydajność. Praktyczne możliwości zastosowania ogniw wodorowych w motoryzacji i transporcie przedstawił dr hab. inż. Andrzej Szałek z Toyoty. Agnieszka Leszczyńska, prezes Sanockiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej przybliżyła potencjał gospodarki wodorowej na szczeblu lokalnym. Prezentowany przez nią projekt zakłada wybudowanie instalacji elektrolizy wody o mocy 15 MW, której ciepło odpadowe z procesu będzie mogło w części ogrzewać miasto w okresach niższego zapotrzebowania. Wodór, który nie jest przewidziany do konsumpcji w Sanoku, poza ewentualnym zapewnieniem potrzeb transportu publicznego, będzie sprzedawany. W kolejnym wystąpieniu Anna Kośla, zastępcadyrektora pionu transformacji energetycznejGaz-System omówiła kierunki przygotowania krajowego planu infrastruktury wodorowej, natomiast Mateusz Sołtysiak, prezes SES Hydrogen skupił się na aspektach związanych z infrastrukturą wodorową. Tomasz Cienkosz, główny technolog Ferox zaprezentował koncepcję multienergetycznego łańcucha wodoru, dzięki wykorzystaniu układu kogeneracyjnego opartego o silniki gazowe, które wraz ze wzrostem dostępności wodoru mogą być zmodernizowane do zasilania w 100 proc wodorem. Dominika Niewierska, dyrektor działu koordynacji i rozliczeń projektów wodorowych Orlen przedstawiła projekty wodorowe spółki. Jak zaznaczyła wodór RFNBO odróżnia od innych paliw konieczność spełnienia restrykcyjnych wymogów dwóch Aktów Delegowanych łącznie (wymogi w zakresie energii do produkcji RNFBO oraz emisyjności RFNBO w całym cyklu życia), co jest niezwykle trudne do spełnienia.
Panel dyskusyjny: Wodór dziś czy jutro?
Ostatnim punktem programu była dyskusja panelowa „Wodór dziś czy jutro?” moderowana przez Marlenę Krohn. Paneliści rozmawiali o znaczeniu i perspektywach dla projektów wodorowych. O fiinansowaniu inwestycji wodorowych mówił Przemysław Wilkiewicz, dyrektor ds. sektora paliwowego Bank Gospodarstwa Krajowego, który podkreślił, że bez znacznego zwiększenia wsparcia inwestycyjnego i operacyjnego projektów wodorowych tempo rozwoju rynku nie będzie tak szybkie jak zakładają ambitne plany. Aspekty finansowanie inwestycji wodorowych z funduszy publicznych zaprezentował Krzysztof Flis, główny specjalista NFOŚiGW, który zwrócił uwagę, że dla oceny projektu przez fundusz kluczowe znaczenie ma efekt ekologiczny. O elastyczności systemu elektroenergetycznego w kontekście produkcji wodoru mówił Marek Duk, dyrektor departamentu rozwoju systemu Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Jak powiedział prelegent kluczem do taniej zielonej energii, mającej istotne znaczenie dla produkcji wodoru, będą magazyny energii. Dyskutowano również o wyzwaniach inwestycyjnych, które na podstawie zrealizowanych projektów przedstawili Ziemowit Słomczyński, prezes SBB Energy. Natomiast Łukasz Jusiński, przedstawiciel firmy Enertrag zaprezentował doświadczenia fimy na bazie zrealizowanych projektów w Niemczech. Profesor Adam Szurlej z AGH w Krakowie przedstawił znaczenie kawern solnych dla kwestii magazynowania wodoru. Potencjał wodoru w ciepłownictwie omówił Rafał Nowakowski, dyrektor badań i rozwoju PGE Energia Ciepła.
W imieniu organizatora, konferencję podsumował Jacek Brzozowski, który podkreślił złożoność gospodarki wodorowej, przenikającej przez nowe dla tradycyjnej energetyki płaszczyzny i sfery podziału sektorów gospodarki, co ma m.in. wpływ na obecność nowych interesariuszy. Integracja tych nowych podmiotów oraz reprezentowanie interesów branżowych, to jeden z celów jakie stawia sobie IGG.
Konferencja „Horyzont wodorowy w gazownictwie” pokazała, że wodór staje się nieodzownym elementem transformacji energetycznej. Wspólne działania państwa, sektora prywatnego i jednostek naukowych a także stworzenie systemu zachęt będą kluczowe dla zbudowania solidnych fundamentów rynku wodorowego, od którego w dużej mierze zależy realizacja unijnych celów klimatycznych.